توانایی‌های شناختی مجموعه مهارت‌های طبیعی است که در سطح عصبی درون مغز رخ می‌دهد. ما معمولا بدون فکر از این توانایی‌ها استفاده می‌کنیم. این مهارت‌ها شامل شنیدن، ادراک و توجه است. توجه به توانایی‌های شناختی و ارتقای آنها می‌تواند به موفقیت در شغلتان کمک کند.
کودکان همه چیز را سریع و آسان یاد می‌گیرند؛ حافظه‌ی آنها قوی و مغزشان تیز و سریع می‌باشد. اما با گذشت زمان، عملکرد شناختی ما (بزرگسالان ) کاهش می‌یابد به طوری که انجام برخی کارها بسیار پیچیده‌تر از قبل می‌شوند. برای بزرگسالان یادگیری یک زبان جدید یا حفظ اطلاعات زیاد امری دشوار به حساب می‌آید، درحالی که چنین کارهایی برای کودکان همچون خوردن تکه‌ای کیک می‌مانند.
اما نا امید نشوید چراکه این فرایند اجتناب ناپذیر نیست. راه‌هایی برای بهبود توانایی شناختی وجود دارند که حتی برخی ساده‌تر از چیزی هستند که تصور می‌کنید. تنها کافی‌ست کمی تغییر در سبک زندگی خود ایجاد کنید و با انجام کارهایی، در بلند مدت حافظه‌ی خود را بهبود ببخشید و ذهن متمرکزتری داشته باشید. ما در یک مقاله جداگانه راههای موثر برای تقویت و تمرکز ذهن را بیان کردیم. اما اگر می‌خواهید بدانید چگونه عملکردهای شناختی مغز را افزایش دهید، به مطالعه ادامه دهید تا ببینید چه کارهایی مناسب شما می‌باشند.
۱. اجازه‌ی بیکاری به مغز خود ندهید
برای اینکه مغز خود را در حالت ایده‌آل نگه‌دارید، باید آن را همچون ماهیچه‌ها تمرین دهید! به چالش کشیدن مغز بهترین راه‌کار برای توانایی شناختی یا به طور دقیق‌تر، بهترین راه برای حفظ آن در سطح قبلی می‌باشد. علاوه بر این، این روش فعال‌ترین و جالب‌ترین مورد لیست ما است چرا که می‌توانید عملکرد بازیابی را حین بازی هم افزایش دهید!
اولین گزینه برای به چالش کشیدن مغز بازی‌های فکری رومیزی همچون «مونوپولی» (Monopoly) یا بازی کلمه‌سازی «اسکربل» (Scrabble) می‌باشد. همچنین بازی‌های ویدیویی و گرافیکی ساده‌ای همچون آمیرزا وجود دارند که ممکن است انتخاب مناسبی برای خانواده‌هایی حتی با فرزندان کوچک و افرادی که به دنبال یک عصر پر آرامش و لذت‌بخش در خانه هستند باشد. اما اگر به دنبال راههای هیجان انگیزتری هستید احتمالا باید برای یک ماجراجویی و امتحان راههای فعال‌تر برای بهبود توانایی شناختی، آماده شوید.
بدین منظور می‌توانید از صنعت گیمینگ کمک بگیرید و بازی‌های معمایی همچون «دوازده دقیقه» (twelve minutes) را امتحان کنید یا پا به میدان گذاشته و در یکی از اتاق فرارهای اطراف خود شرکت کنید! در بازی اسکیپ روم، می‌توانید به ساخت و بهبود مهارت‌های شناختی بپردازید؛ درحالی که سعی می‌کنید معماهای مختلف را با دنبال کردن سرنخ‌های پیچیده، آشکار و حل کنید.
اگر به دنبال ایده‌های غیر معمولی و جذاب برای رویدادهای شرکتی یا فعالیت‌های تیم‌سازی هستید، می‌توانید به تجربه‌ی اتاق فرار فکر کنید. این نوع کار گروهی به ایجاد اتحاد در گروه کمک می‌کند و تفکر شناختی سطح‌بندی شده‌ای ایجاد می‌کند که برای شرکت مفید خواهد بود. خوشبختانه امروزه بازی اتاق فرار محبوبیت بسیار بالایی به دست آورده و مکان‌های زیادی در سراسر ایران وجود دارند. اگر به دنبال مناسب‌ترین اسکیپ روم برای خود و تیم‌تان هستید، بازدید از بخش معرفی و بررسی اتاق فرار باعث صرفه جویی در وقت‌تان می‌شود.
مقاله پیشنهادی برای مطالعه:
اعماق روانشناختی سنگ-کاغذ-قیچی
۲. به اندازه‌ی کافی استراحت کنید
اگر قصد دارید عملکرد شناختی خود را قوی نگه دارید، باید خواب و استراحت مناسبی هم داشته باشید. ممکن است کمی عجیب به نظر برسد اما در این مرحله شما نیاز به انجام هیج کاری جز داشتن یک خواب خوب و راحت ندارید! پژوهشگران می‌گویند یک فرد بالغ و معمولی روزانه به هفت الی هشت ساعت خواب نیاز دارد تا بتواند از حداکثر توان ذهن و بدن خود بهره‌مند شود.
اگر به اندازه‌ی کافی استراحت نمی‌کنید، پس افزایش توانایی شناختی نیز غیر ممکن می‌باشد. زیرا خواب مهم‌ترین پیش نیاز برای تقویت حافظه است. پس اگر فردا امتحان مهمی دارید، بهترین استراتژی گذراندن عصر با درس خواندن و سپس خواب مناسب در طول شب می‌باشد نه یک شب بیداری بی‌هدف که باعث خسته شدن ذهن می‌شود.
اگر می‌خواهید در طول روز کارهای بیشتری انجام دهید، بهتر است آن ساعت‌ها را از استراحت شبانه‌ی خود کم نکنید چرا که کم خوابی بدترین دشمن توانایی‌های شناختی ما می‌باشد. آزمایش‌ها نشان می‌دهند افرادی که خود را از خواب محروم می‌کنند در مواردی همچون تمرکز، توجه، حافظه و توانایی یادگیری مطالب جدید با مشکل روبرو می‌شوند. اما برعکس افرادی که خواب کافی دارند، عملکرد بهتری در این موارد نشان می‌دهند. بنابراین امشب، به جای اینکه به جستجو در گوگل برای بهبودی توانایی‌های خود بپردازید و تا دیر وقت به جمع آوری اطلاعات مشغول باشید، بهتر است زودتر بخوابید و تاثیر آن را فردا بر روی مغز خود ببینید!
۳. پیرو یک رژیم سالم باشید
حتما شما نیز اگاه هستید آنچه میل می‌کنید در عملکرد ذهن و بدن‌تان نیز موثر است. پس توصیه در اینجا شاید تکراری باشد و بارها از کنار آن گذشته باشید، اما مطمئن باشید چیزهای ساده، تفاوت‌های بزرگی ایجاد می‌کنند. برای حفظ تناسب اندام و قدرت ذهن خود، آب بیشتری بنوشید، سبزی‌جات بیشتری بخورید و حتما از میوه‌های تازه استفاده کنید. مصرف غذاهای فراوری شده، خوراکی‌های مضر و شیرینی‌ها را کاهش دهید. غذهای غنی و دارای امگا ۳ همچون: سویا، ماهی، اسفناچ، مغز گردو، پسته، بادام و… را در رژیم غذایی خود اضافه کنید. همچنین می‌توانید از مکمل‌های ویژه غذایی استفاده کنید. به گفته‌ی دانشمندان، امگا ۳ نقشی اساسی و مهم در توانایی‌های شناختی و حافظه ما دارد و مصرف آن شانس ابتلا به بیماری‌های زوال عقلی و آلزایمر را کاهش می‌دهد.
۴. به بدن خود نیز اهمیت دهید
عقل سالم در بدن سالم تنها یک ضرب المثل معمولی نیست، بلکه پندی ارزشمند در تمام دوران زندگی است. ورزش کردن در بهبود توانایی شناختی موثر است و اگر دلیل این موضوع را بخواهید:
هنگامی که به دویدن می‌پردازید، حرکات ایروبیک یا شنا انجام می‌دهید، در نهایت باعث افزایش جریان خون می‌شوید. این بدین معنی است که مغز اکسیژن بیشتری دریافت می‌کند و در نتیجه سریع‌تر کار می‌کند. پس مهم نیست که چه ورزشی را انتخاب می‌کنید. می‌توانید از یک، دو صبحگاهی استفاده کنید یا پیاده روی عصرانه و ورزش‌های گروهی در رشته‌های مختلف را امتحان کنید. هر ورزشی مفید خواهد بود مگر اینکه بیش از حد کار کنید یا به درستی تمرین نکنید. برای بهبود ذهن و جسم خود می‌توانید ورزش و فعالیت‌های بدنی همچون یوگا را امتحان کنید.
اما اگر به فعالیت‌های فیزیکی سنگین علاقه‌مند نیستید، نگران نباشید! چراکه یک ابزار خوب و مناسب دیگر هم برای تقویت مغز وجود دارد. «یوگا» روشی اثبات شده برای مبارزه با مشکلات مختلف روحی و جسمی می‌باشد که انجام آن چندان آسان نیست اما در مقابل تمرین‌های ورزشی طاقت فرسا، دشوار نیست. در صورتی که تمرین‌های یوگا را با مدیتیشن هم ترکیب کنید احتمالا به نتایج چشمگیری دست خواهید یافت. این بهترین راه برای تمرکز در چند دقیقه می‌باشد. اما اگر برای یادگیری مدیتیشن و ساخت تمرین‌های عجیب و غریب یوگا وقت ندارید، چند دقیقه ای را برای انجام بخشی از برنامه اختصاص دهید و به سلامت روح و جسم خود کمک کنید.
مقاله پیشنهادی برای مطالعه:
۶ فعالیت برای تمام سنین
۵. استرس خود را کاهش دهید
آخرین و مهم‌ترین نکته‌ای برای حفظ عملکرد شناختی در طول زمان، کاهش سطح استرس در زندگی می‌باشد. اگرچه ما نیز می‌دانیم در دنیای امروز و مخصوصا کشورهایی که شرایط مناسبی ندارد چنین امری کمی دشوار به نظر می‌رسد اما به هر حال این کاری‌ست که باید برای سالم ماندن انجام دهید. استرس و افسردگی توانایی شناختی را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهند و به حافظه و تمرکز شما نیز ضربه می‌زنند.
پس دفعه‌ی بعد که با استرس مواجه شدید بهتر است وضعیت را بدتر نکنید و مدتی را بیخیال همه چیز شوید، چندین نفس عمیق بکشید، کمی مدییتیشن کنید، موسیقی مورد علاقه‌ی خود را بشنوید و کمی استراحت کنید. این موضوعات حتی بهتر از یک فنجان قهوه یا شیرینی‌ها و تنقلات دم دست، عمل می‌کنند.
سخن پایانی
اکنون می‌دانید چگونه می‌توان توانایی‌های شناختی را بهبود بخشید، بنابراین از راه‌کارهای ذکر شده استفاده کنید تا مغز خود را کنترل و سرعت یادگیری‌تان را افزایش دهید، حتی زمانی که چند دهه از عمر خود را گذرانده‌اید.
ما پنج روش موثر برای شناسایی و افزایش توانایی‌های شناختی معرفی کردیم اما اگر شما نیز راههای بیشتری بدین منظور می‌شناسید از اشتراک‌گذاری آن با دیگران دریغ نکنید!
